Về quê Ngoại

Năm đó, cuối năm lớp 6 trường tôi tổ chức cho nhóm sinh hoạt Đội đi nghỉ mát ở Nha Trang. Thực ra cũng không hẳn là trường đứng ra lo chi phí mà các Thầy cô phụ trách Đội đã thành lập một đội diễn văn nghệ "cây nhà lá vườn" đi diễn ở các Xã lân cận vào các ngày hè. Sau các đợt diễn, chi phí gần đủ cho một chuyến đi còn lại là Huyện đoàn ủng hộ thêm. Sau chuyến tham quan 4 ngày ở Nha Trang, ngày cuối cùng khi mọi người thu xếp về thì tôi tách đoàn và đi tiếp cùng dì Út và một người em họ về quê Ngoại. Ngày đó, quê Ngoại nghèo lắm, nghèo thiệt là nghèo. Nghèo đến nỗi chỉ có một con đường heo hút dẫn vào làng, thỉnh thoảng có vài căn nhà tranh vách đất được dựng lên. Điện đóm thì không có, xã không có chi phí dựng cột và kéo dây. Mà có điện đi nữa thì lấy đâu ra tiền mà trả... nên quanh năm chỉ có ngọn đèn dầu loe loét. Trước mỗi nhà thì có lát đát vài ba cây dừa, khi thì bụi tre. Kế đến bên trong khoảng sân là những luống rau, rồi cái giếng nước. Sau nhà là chuồng nuôi gà, nuôi heo và vài ba con bò để dành cày ruộng. Nói chung cuộc sống khép kín, chủ yếu là tự cung tự cấp. Vì bà Ngoại quen sống với ruộng vườn nên Ngoại chưa muốn rời bỏ mảnh đất này để vào ĐD ở với con cháu, ông Ngoại vì bị bệnh nên vào trước để Cậu mợ chăm sóc. Một mình bà Ngoại lủi thủi với ruộng vườn, nên Ngoại có nhận một đứa nhỏ hàng xóm về nuôi cho vui. Hôm ấy, bọn tôi kéo về bất ngờ (vì thời đó làm gì có điện thoại mà báo trước) nên Ngoại vui lắm. Lúc đó gần 8g tối mới tìm được nhà vì trời tối lắm nên chẳng biết đường đi. Vào nhà hỏi thăm Ngoại được vài câu, Ngoại hối bọn tôi đi tắm nhanh rồi vô ăn cơm, còn Ngoại chạy ra sau nhà quơ 1 phát túm ngay được con gà, bắt nước sôi và làm ngay 1 nồi gà kho gừng cho bọn tôi ăn tối. Nói là đi tắm cho bài bản, chứ thật ra là mò mẫm đường ra giếng rồi thả gầu xuống kéo nước lên xối, sau đó vào nhà thay đồ. Lúc đó hai ba đứa đi tắm chung chứ 1 mình chắc để vậy đi ngủ luôn quá!!! vì xung quanh, nguyên một dàn đồng ca ếch, nhái, ểnh ương vừa la vừa hét nghe mà rợn cả sống lưng... Sáng ra, bọn tôi còn say sưa ngủ thì Ngoại và dì Út đã ra ruộng. Bọn tôi ngủ dậy thì tự tất tần tật, tự bới cơm Ngoại đã nấu sẳn trên bếp để ăn, tự dọn dẹp nhà cửa, tự chơi với nhau, rồi cũng tự lân la nhà hàng xóm chơi với lũ trẻ cùng lứa. Không mất nhiều thời gian, bọn tôi nhanh chóng "hội nhập". Hai chị em tôi năn nỉ thằng nhóc mà Ngoại tôi nhận nuôi cho bọn tôi "được" đi chăn bò. Nghe thì ghê gớm lắm, nhưng thật ra là dắt bò ra bãi cỏ, tìm một góc cây to rồi cột bò lại. Chuyện ai người đó làm, bò thì tập trung chuyên môn: gặm cỏ, bọn tôi thì bắt đầu lao vào các bụi cây tìm trái cây lạ mà ăn, lạ đối với bọn tôi nhưng là "đặc sản" của trẻ con xứ này. Trái đó gọi là Chim Chim và Dú Dẻ.

Đây là Chim Chim trái chín màu đỏ, hình dạng giống trái me (ảnh sưu tầm)

Còn đây là Dú Dẻ thì trái vàng ươm và thơm lừng, nơi nào có Dú Dẻ chín là bọn tôi phát hiện ra ngay, thơm nguyên cả một bụi cây... (sưu tầm luôn) Sau khi hái không còn trái gì để ăn, bọn tôi lại kéo nhau ra đường ray xe lửa ngồi chơi, mặc cho trời nắng rát cháy da cháy thịt, bọn tôi cũng vô tư chơi mà không hề nghĩ đến bệnh cảm vặt hay những "tai nạn tàu hỏa" mà cứ chơi rượt đuổi nhau trên đường ray, khi nào xe lửa chạy đến thì tấp vào, xe lửa qua thì lại tiếp tục...(ghê thiệt luôn, giờ nghĩ lại còn thấy sợ!!!). Chán chê, lúc đó trời cũng xế chiều cả bọn lại ra dắt bò về, chứ nếu không trời tối thì bò sẽ đi lạc. Đứa nào về nhà đứa đó, phụ nhau nấu cơm để người lớn đi ruộng về ăn. Bọn tôi cũng nhóm củi, vo gạo, hái rau làm cơm canh đủ cả. Bà Ngoại và dì Út về không hề biết bọn tôi đã lăn xả như thế nào. Hôm nào không đi theo đám bạn chăn bò, bọn tôi lại ở nhà rang đậu phộng, lấy đường nấu cho tan ra đến độ rồi dùng bánh tráng trải một lớp mỏng lên cái nia tròn mà Ngoại vẫn dùng sàn gạo, sau đó bỏ đậu phộng vào trộn chung với đường rồi đổ đều lên bánh tráng thành một lớp dày độ nửa đốt tay, trãi đều ra rắc thêm một ít mè rang và ngồi chờ cho nguội. Khi nguội, lớp hỗn hộp đó cứng lại bám chặt vào lớp bánh tráng. Bọn tôi bắt đầu cắt thành từng miếng nhỏ, để dành ăn dần. Gọi là món kẹo đậu phộng. (Món này bọn tôi học lóm từ đám trẻ con) Tối đến, sau khi cơm nước xong bọn con nít trong xóm lại thường tâp trung lại nhà Ngoại chơi, vì nhà Ngoại có cái sân phơi lúa rất to, tha hồ mà chạy nhảy. Đêm đó, cũng không ngoại lệ bọn tôi cũng ngồi ca hát, kể chuyện râm rang thì chợt nhận ra sao hôm nay sáng sủa hơn mọi khi. Nhìn ngược phía bụi tre đầu cổng, một ông trăng tròn vành vạnh in rõ trên nền trời trong veo, thấy rõ như trăng đang bò trên ngọn tre vậy, vài cành tre đong đưa qua lại. Lúc này tôi như "đứng hình" bởi chưa bao giờ tôi cảm nhận được trăng đẹp đến thế, một khung cảnh rất thanh bình mà hồi nào giờ tôi chỉ được xem qua tranh là cảnh vài đứa con nít tung tăng chạy nhảy, bên cạnh là lũy tre rồi cao cao phía trên là cái hình tròn được gọi là "trăng". Tất cả đều rất vô hồn. Nhưng đêm đó, tôi mới thực sự cảm nhận được ánh trăng. Bỏ mặc mấy đứa kia, tôi quay hẳn người lại ngồi ngắm trăng tiếp tục bò lên cao, từ từ vượt khỏi bụi tre, từ từ đi lên phía đỉnh đầu... cũng từ lúc đó, tôi bắt đầu thích "ngắm trăng" và hình ảnh đó theo tôi suốt bao năm tháng, cứ mỗi khi thấy trăng tròn... tôi lại nhớ như in về khung cảnh hôm đó, và tôi nhớ về quê Ngoại.